1. Boşanma Davaları: Genel Bilgilendirme

Boşanma, eşler arasında kurulan evlilik birliğinin yasal olarak sona erdirilmesini ifade eder. Boşanma davası, aile hukukunun kapsamına girer ve genellikle mahkemede çözülmesi gereken karmaşık süreçleri içerir. Boşanma davaları, tarafların kendi iradeleri ile uzlaşamadığı durumlarda veya belirli bir boşanma sebebi öne sürülerek açılabilir.

Türkiye'de boşanma davaları Türk Medeni Kanunu çerçevesinde yürütülmektedir. Bu davalarda, mahkemeler hem boşanma gerekçelerini hem de çocukların velayeti, nafaka, tazminat ve mal paylaşımı gibi konuları dikkate alarak karar verirler. Boşanma sürecinin doğru yönetilebilmesi için tarafların hukuki hak ve yükümlülüklerini anlamaları oldukça önemlidir.

Boşanma Sebepleri

Türk Medeni Kanunu’nda boşanma sebepleri belirli başlıklar altında toplanmıştır:

• Zina (Aldatma): Sadakat yükümlülüğünün ihlali olarak tanımlanır ve en ciddi boşanma sebeplerinden biridir.
• Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış: Eşin diğerinin hayatına kasten zarar verme girişimleri veya onurunu zedeleyici davranışlar sergilemesi durumudur.
• Suç İşleme veya Haysiyetsiz Hayat Sürme: Eşin suç işlemesi veya toplumca ahlaka aykırı kabul edilen bir yaşam tarzını benimsemesi halinde boşanma gerekçesi olabilir.
• Terk: Evlilik birliğinden kasıtlı olarak uzaklaşmak ve evi terk etmek, belirli şartlar altında boşanma sebebi sayılabilir.
• Akıl Hastalığı: Eşlerden birinin evlilik sürecinde ciddi bir akıl hastalığına yakalanması durumunda diğer eş boşanma talep edebilir.

2. Mal Rejimi ve Mal Paylaşımı

Mal paylaşımı, boşanma davalarında sıklıkla anlaşmazlığa sebep olan önemli bir konudur. Türkiye’deki yasal mal rejimi olarak “edinilmiş mallara katılma rejimi” kabul edilmiştir. Bu sisteme göre, evlilik süresince eşlerin elde ettiği tüm edinilmiş mallar, boşanma durumunda eşit şekilde paylaştırılır.

Edinilmiş Mallar ve Kişisel Mallar

• Edinilmiş Mal: Evlilik süresince elde edilen tüm gelirler edinilmiş mal olarak kabul edilir. Buna maaşlar, sosyal güvenlik veya emeklilik ödemeleri, ticari kazançlar gibi unsurlar dahildir. Ayrıca, evlilik sırasında alınan taşınmazlar (ev, arsa vb.) ve değerli eşyalar da edinilmiş mallar arasına girer.
• Kişisel Mal: Kişisel mallar, eşlerin evlilik öncesinde sahip oldukları mal varlıklarını, miras yoluyla veya bağış yoluyla elde ettikleri kazançları ve manevi tazminat haklarını içerir. Kişisel mallar, mal paylaşımına dahil edilmez.

Mal Rejimi Sözleşmesi

Eşler, yasal mal rejimini değiştirmek için “mal rejimi sözleşmesi” yapabilir. Bu sözleşme, evlilik öncesinde veya evlilik sırasında yapılabilir ve tarafların, malların paylaşımı konusunda farklı bir düzenleme getirmesine olanak tanır. Eşler, edinilmiş mallara katılma rejimi dışında mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı veya mal ortaklığı gibi farklı rejimleri seçebilirler.

3. Aldatma Durumu ve Hukuki Sonuçları

Aldatma (zina), sadakat yükümlülüğünün ihlali olarak değerlendirildiğinden, boşanma davalarında en sık rastlanan sebeplerden biridir. Aldatma durumu, mahkemede kusurlu bir davranış olarak değerlendirilir ve buna göre maddi ve manevi tazminat kararı verilebilir. Bu davalarda, aldatan eşin mahkemeye karşı sadakatsizlik durumunu kanıtlaması gerekmez; ancak aldatılan tarafın bu durumu ispatlaması önemlidir.

Aldatmanın Kanıtlanması

Aldatma sebebiyle açılan davalarda delil sunulması önemlidir. Bu tür davalarda kabul edilebilecek deliller şunlardır:

• Mesajlaşmalar: Telefon, sosyal medya veya e-posta gibi iletişim kanallarındaki yazışmalar kanıt olarak kullanılabilir.
• Fotoğraf ve Video Kayıtları: Sadakatsizliği kanıtlayan fotoğraf veya video gibi görsel materyaller delil olarak sunulabilir.
• Tanık Beyanları: Sadakatsizliği gözlemlemiş kişiler tanık olarak dinlenebilir.

Kişisel mahremiyeti ihlal ederek elde edilen deliller ise mahkemede geçerli sayılmayabilir. Yargıtay, kişisel alanın ihlal edildiği durumlarda bu tür delilleri reddetme eğilimindedir.

4. Nafaka Türleri ve Şartları

Nafaka, boşanma sürecinde veya boşanma sonrasında eşin ekonomik durumunu koruyabilmesi için diğer eş tarafından ödenmesi gereken bir yardım olarak tanımlanır. Türk Medeni Kanunu’nda yer alan nafaka türleri şunlardır:

• Tedbir Nafakası: Boşanma davası devam ederken ekonomik açıdan zor durumda olan eşe sağlanır.
• Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrasında ekonomik olarak zorluk yaşayan eşe, diğer eş tarafından düzenli olarak ödenir. Mahkeme, bu nafakanın sürekliliği konusunda tarafların mali durumlarını göz önünde bulundurur.
• İştirak Nafakası: Çocuğun velayetini almayan eşin, çocuğun bakım ve eğitim masraflarına katkı sağlaması için ödediği nafakadır.

Nafaka Miktarının Belirlenmesi

Nafaka miktarı belirlenirken, tarafların ekonomik ve sosyal durumu, boşanma sürecindeki kusur oranı, çocukların ihtiyaçları ve tarafların yaşam standartları dikkate alınır. Nafaka miktarı, tarafların ekonomik koşullarındaki değişikliklere bağlı olarak zamanla arttırılabilir veya azaltılabilir.

5. Velayet ve Çocuk Hakları

Boşanma sürecinde çocukların velayeti, mahkeme tarafından çocuğun yararı gözetilerek belirlenir. Çocuğun fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimi göz önünde bulundurularak hangi ebeveynle kalacağına karar verilir.

Velayetin Kime Verileceği

Mahkeme, çocuğun eğitim, sağlık, barınma gibi ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve çocuğun güvenli bir ortamda büyümesini sağlayacak ebeveyni tercih eder. Ebeveynlerin ikisi de çocuğun bakımına uygun değilse, çocuğun velayeti üçüncü bir kişiye verilebilir veya devletin korumasına alınabilir.

Velayet Davasında Tanıklar ve Sosyal İnceleme

Velayet davasında tanık beyanları önemlidir. Ayrıca, mahkemeler sosyal hizmet uzmanlarından yardım alarak çocuğun yaşadığı çevreyi ve ebeveynlerin yaşam koşullarını inceleyebilir. Mahkeme, çocuğun üstün yararını koruma ilkesine dayanarak karar verir.

6. Boşanma Davalarında Tazminat Talepleri

Boşanma davalarında tazminat, maddi ve manevi olarak iki şekilde talep edilebilir:

• Maddi Tazminat: Boşanma nedeniyle ekonomik bir kayba uğrayan eş, diğer eşten maddi tazminat talep edebilir. Örneğin, boşanma nedeniyle iş hayatında sıkıntıya düşen bir eş, diğer eşin kusurlu olması durumunda maddi tazminat talep edebilir.
• Manevi Tazminat: Aldatma, kötü muamele gibi duygusal zarar gören taraf, manevi tazminat talep edebilir. Mahkeme, manevi tazminatı belirlerken tarafların kusur durumunu ve duygusal etkilenme derecesini değerlendirir.

7. Boşanma Sonrası Mal Paylaşımı Süreci ve İcra İşlemleri

Boşanma davasının kesinleşmesinin ardından mal paylaşımı süreci başlar. Mal paylaşımı konusunda anlaşmazlık yaşanması halinde taraflar, icra yoluyla haklarını